vrijdag 16 oktober 2009

Verhapstukken

Verhapstukken is een vervorming het woord verhakstukken. Helpt dat?

Verhakstukken komt uit de schoenmakerij en betekent zoveel als een schoen van een nieuwe hak voorzien.

Als een schoenmaker zegt: ik zal dat verhakstukken, dan zal hij je een nieuwe hak geven.
Als iemand anders je zegt: ik zal dat verhapstukken (of verhakstukken, of verhapscheren of verhapzakken) dan betekent het: ik zal dat in orde brengen, regelen.

Logisch, toch!

dinsdag 13 oktober 2009

Aglet

Het verharde stukje aan het einde van een veter is een aglet. Het zou moeten voorkomen dat de veter uitrafelt.

Als je de jas van een kind ziet, kan je goed zien dat aglets van de koortjes in de kap van een jas heel lekker zijn.

vrijdag 31 juli 2009

Demotie

Demotie is het tegenovergestelde van promotie. Verlagen van rang of functie dus.

Misschien (gelukkig?) is demotie minder bekend dan zijn antoniem promotie omdat het minder voorkomt. Laat het ons hopen.

Als promotie plaatsvindt waar eigenlijk demotie had moeten gebeuren komt het peterprincipe in werking.

Falsaris

Dit is weer een woord dat vroeger in Vlaanderen wel meer gebruikt werd dan nu. Ik leid dit af uit het feit dat het in een oude strip van Suske & Wiske stond, op de eerste bladzijde van het album "De Duistere Diamant".

Ik ben eens benieuwd of het in een recente uitgave van dit album ook gebruikt wordt.

Een falsaris is een oplichter, een valsaard. Volgens een dik woordenboek: hij die valsheid in geschriften pleegt.

Een mooi woord dat in gebruik wat aangezwengeld moet worden...

vrijdag 10 juli 2009

Temulentie

Het woord temulentie kan wel eens van pas komen. Want zeg nu zelf, wat klinkt beter?

"Ik had gisteren last van temulentie."

of

"Ik had gisteren last van dronkenschap."

dinsdag 9 juni 2009

Derdehalf

Tussen 0 en 1 ligt een half.

Tussen 1 en 2 ligt anderhalf (ander heeft in deze samenstelling de betekenis "tweede")

Tussen 2 en 3 ligt derdehalf.

Derdehalf is dus een hoofdtelwoord. Hoog tijd om dit telwoord wat meer te gebruiken. Maar hoe?

Want zeg je niet anderhalve fles wijn? Zeg je dan ook derdehalf fles wijn of eerder derdehalf flessen wijn? Ik opteer voor derdehalf flessen wijn. Iemand een glaasje of misschien derdehalf glaasjes?

donderdag 28 mei 2009

maandag 25 mei 2009

Palimpsest

Een palimpsest is een stuk perkament dat hergebruikt is door de oorspronkelijk tekst er van te wissen en een nieuwe tekst erop te schrijven.

Dit werd gedaan omdat perkament duur was.

De nieuwe tekst werd meestal loodrecht op de oude geschreven omdat elk oud blad in een nieuw boekje werd gebonden. Bij voorbeeld: de bladen uit een schrift in A4 formaat worden uitgesneden en gebonden in een schriftje in A5 formaat.

Hierdoor is de oorspronkelijk tekst (die je soms gewoon nog kan zien, of zichtbaar kan maken met speciale technieken) moeilijker te lezen omdat hij over de rug van het nieuwere werk heen geschreven is.

Een beroemd voorbeeld is de Archimedes palimpsest waar een tekst van Archimedes verborgen zit onder een gebedenboek.

dinsdag 19 mei 2009

Googol

Nog een woord met een wiskundige betekenis.

Googol is een telwoord: 10 in de 100ste macht m.a.w. een 1 met 100 nullen.

1 0000000000 0000000000 0000000000 0000000000 0000000000 0000000000 0000000000 0000000000 0000000000 0000000000


En dit woord ligt aan de basis van de naam van de overbekende zoekmachine google (www.google.com).

Een leuke straf voor stoute kindjes: tel eens tot googol.

Parallellepipedum

Een van de mooiste woorden, maar tegelijk ook het minst bruikbare is parallellepipedum.

Een parallellepipedum is een meetkundig lichaam ingesloten door 6 parallellogrammen waarvan de tegenover elkaar staande vlakken gelijk en gelijkvormig zijn.

Een kubus is een zeer speciale soort parallellepipedum en omdat we het hier toch eigenlijk niet hebben over wiskunde, maar over woorden: is kubus ook geen fantastisch mooi woord? Als je dat uitspreekt verschijnt de bijhorende vorm al.

Iets dat je minder hebt als je een andere parallellepipedum bespreekt: de rhombohedron. Tenzij je weet dat wij een rhombus meestal ruit noemen.