donderdag 28 mei 2009

maandag 25 mei 2009

Palimpsest

Een palimpsest is een stuk perkament dat hergebruikt is door de oorspronkelijk tekst er van te wissen en een nieuwe tekst erop te schrijven.

Dit werd gedaan omdat perkament duur was.

De nieuwe tekst werd meestal loodrecht op de oude geschreven omdat elk oud blad in een nieuw boekje werd gebonden. Bij voorbeeld: de bladen uit een schrift in A4 formaat worden uitgesneden en gebonden in een schriftje in A5 formaat.

Hierdoor is de oorspronkelijk tekst (die je soms gewoon nog kan zien, of zichtbaar kan maken met speciale technieken) moeilijker te lezen omdat hij over de rug van het nieuwere werk heen geschreven is.

Een beroemd voorbeeld is de Archimedes palimpsest waar een tekst van Archimedes verborgen zit onder een gebedenboek.

dinsdag 19 mei 2009

Googol

Nog een woord met een wiskundige betekenis.

Googol is een telwoord: 10 in de 100ste macht m.a.w. een 1 met 100 nullen.

1 0000000000 0000000000 0000000000 0000000000 0000000000 0000000000 0000000000 0000000000 0000000000 0000000000


En dit woord ligt aan de basis van de naam van de overbekende zoekmachine google (www.google.com).

Een leuke straf voor stoute kindjes: tel eens tot googol.

Parallellepipedum

Een van de mooiste woorden, maar tegelijk ook het minst bruikbare is parallellepipedum.

Een parallellepipedum is een meetkundig lichaam ingesloten door 6 parallellogrammen waarvan de tegenover elkaar staande vlakken gelijk en gelijkvormig zijn.

Een kubus is een zeer speciale soort parallellepipedum en omdat we het hier toch eigenlijk niet hebben over wiskunde, maar over woorden: is kubus ook geen fantastisch mooi woord? Als je dat uitspreekt verschijnt de bijhorende vorm al.

Iets dat je minder hebt als je een andere parallellepipedum bespreekt: de rhombohedron. Tenzij je weet dat wij een rhombus meestal ruit noemen.

maandag 18 mei 2009

Castigeren

Twee betekenissen voor castigeren:

  1. tuchtigen, kastijden
  2. kuisen van een boek, toneelstuk, film enz. Ongeveer zoiets als censureren dus.

zondag 17 mei 2009

Gakken

Gakken: Het geluid van ganzen

Lipogram

Een lipogram is een tekst waarin één of meerdere letters of samenstellingen van letters verboden zijn.

Afgeleid van het Griekse LEIPO (ik laat weg).

La disparition van Georges Perec is een 'e-lipogram': in het hele boek komt
geen 'e' voor.
In de naam van de schrijver komen er nochtans 4 e's voor. Ik heb het boek niet gezien, maar het lijkt me logisch dat deze schrijver het geschreven onder een pseudoniem. Bij voorbeeld: psudonim.

Alhoewel deze pseudoniem de indruk zou kunnen wekken dat het gaat over gewoon weglaten van een letter in de hoop dat de lezer het nog kan verstaan (zelf de letter kan invullen). Dat kan niet de bedoeling zijn. Het moet verstaanbare taal blijven.

Ubiquist

Een ubiquist is een plant of een dier dat overal gedijt, of een persoon die zich overal thuisvoelt.

Ronkedoor

Een ronkedoor is een op zichzelf levende, uit de kudde verstoten olifant.

Het woord komt van het Portugese woord roncador wat druktemaker betekent.

Een man of vrouw ronkedoor noemen lijkt me een mooi alternatief voor het woord eenzaat en/of verstoteling.

In ieder geval een mooi ronkend woord.